De Spaanse ‘hondsdagen’ of ‘canicula’
De hitte houd aan in bijna geheel Spanje, dit weekend is het weer een klein beetje rustiger. Maar vanaf begin volgende week stijgt het kwik weer en dat in noorden, oosten, noordwesten en natuurlijk het zuiden, maar ook op de eilanden wordt het warm en heet. In verschillende kranten spreekt men reeds over de derde hittegolf van deze zomer. Dit weekend begint in ieder geval de periode van de Spaanse ‘hondsdagen’ of ‘canicula-periode.
Zoals elk jaar beginnen tussen 20 juli en 20 augustus de ‘hondsdagen’. zoals dat in het weerjargon wordt genoemd. Zoals vanouds staan deze vier weken bekend als de warmste tijd van het jaar. Maar waar komt eigenlijk deze naam hondsdagen eigenlijk vandaan?
Met hondenweer heeft het woord hondsdagen in elk geval niks van doen, al zou je dat qua naamgeving misschien wel denken. Het is juist omgekeerd: de weken van de hondsdagen staan in Nederland en België bekend om het vaak lekkere, warme weer en niet om regenval of kou.
De term ‘hondenweer’ heeft trouwens niets met honden van doen, maar is een verbastering van het oud-Nederlandse woord ondeweer: ‘zeer slecht weer’.
In Spanje heten de hondsdagen ‘canícula’ dit is de periode van 15 juli en duurt rond 40 dagen . De hoogzomer in Spanje heeft in deze tijd hoge- tot zeer hoge temperaturen, en niet alleen overdag maar ook ‘s nachts en dit komt vooral voor in de regio's: Andalusië, Extremadura, Murcia, Castilla-La mancha en Madrid regio waar temperaturen boven de 40 graden dan ook niet ongewoon zijn.
Hondsdagen: herkomst & geschiedenis
Voor de oorsprong van de hondsdagen moeten we ver teruggaan in de tijd, naar het oude Egypte. In Egypte verlangden agrariërs ieder jaar, in juli en augustus, naar het moment dat de Nijl de landbouwgronden zou overstromen om een vruchtbaar laagje slib achter te laten. Dan kon het landbouwseizoen namelijk beginnen. Ongeveer 14-15 dagen voor die overstromingen begonnen, was aan de horizon in de ochtend de ster Sirius te zien. Sirius was de hoofdster van het sterrenbeeld Canis Major, wat ook wel Grote Hond betekent. Deze Sirius was volgens de Griekse mythologie de hond van de jager Orion uit Thebe. Toen Orion overleed ging hij samen met zijn hond naar de hemel en kreeg daar een plek aan het firmament. De hondsdagen begonnen dan ook op het moment dat de heldere ster Sirius tegelijk met de zon opkwam en daardoor niet te zien was.
Net als de kat aanbaden de Egyptenaren de hond als een heilig en goddelijk dier. Om deze redenen begonnen de Egyptenaren in hun hiërogliefenschrift te schrijven over de hondsdagen van het Oude Egypte. In de Egyptische kalender was deze tijd voor de boeren een optelsom van ongeluksdagen. Omdat de Nijl een erg lage waterstand had door het weer, ontstonden er insectenplagen. Tevens waren de Egyptische boeren bang dat Sirius – die zij Sothis noemden – niet meer zou terugkeren om de start van de Nijlvloed in te luiden. Als de ster Sirius uiteindelijk toch aan het firmament verscheen, brak er grote vreugde uit in agrarische kringen langs de Nijl en vierde men het Sothisfeest.
Ook de Grieken en Romeinen zagen de hondsdagen als een periode van grote hitte. En tegenwoordig doen wij dat in Nederland en België nog steeds.
Boerenwijsheden over hondsdagen
De doorgaans warme weken tussen 20 juli en 20 augustus boden boeren vaak een indicatie voor het weer dat in de maanden erna zou volgen. Agrariërs gebruikten de volgende spreuk:
“Komen de hondsdagen met veel regen, dan gaan we slechte tijden tegen. Komen de hondsdagen helder en klaar, verwacht dan maar een gunstig jaar.”
Deze uitspraak is echter meer gebaseerd op bijgeloof dan op de realiteit. Het klopt daarentegen wel dat als deze dagen heet en droog van start gaan, het in de weken daarna vaak mooi weer blijft. Maar dit heeft volgens weerkundigen vooral vandoen met de zogenoemde weerkundige ‘regel van persistentie’: hierbij blijft een bepaalde weersoort lang aanhouden.
Hondsdolheid & honsdagen
De weerkundige periode van de hondsdagen leidde vroeger tot bijgeloof. Op bepaalde plekken in Nederland, maar ook in andere landen, deed men honden vanaf 20 juli muilkorven voor uit angst voor hondsdolheid. In 1826 bepaalde Gelderland bijvoorbeeld dat honden in deze vier weken niet vrij mochten rondlopen, maar aangelijnd of vastgelegd moesten worden.
ZORG DAT JE JE REIS NAAR SPANJE NOOIT VERGEET
SPAANS NIEUWS IN HET NEDERLANDS VIND JE HIER